Demokracja – sejsmograf naszych czasów

Demokracja to nie tylko system polityczny, ale także fundament społeczeństwa, który wymaga stałej troski i zaangażowania. Można ją porównać do sejsmografu – czułego mechanizmu rejestrującego napięcia i zmiany w strukturze społecznej. To, jak silna i odporna jest demokracja, zależy od edukacji i świadomości obywateli, zwłaszcza młodego pokolenia.

Z tą myślą w dniach 14-16 marca 2025, z inicjatywy Volkswagen Chemnitz, odbył się warsztat „Pomnik jako społeczny sejsmograf dla demokracji”, będący częścią projektu „Praca w Miejscu Pamięci”. Spotkanie miało na celu opracowanie programu edukacyjnego dla młodzieży z Polski i Niemiec, który pozwoli im lepiej zrozumieć znaczenie demokracji oraz polsko-niemieckiej historii. W centrum tych działań znalazła się postać Justina Sondera, niemieckiego Żyda z Chemnitz, Ocalałego z Holokaustu.

Jego historia i wartości, które reprezentował, stały się inspiracją dla inicjatywy Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego, w ramach której w Chemnitz powstał pomnik – „Ławka dla Justina Sondera”. Stanęła ona naprzeciwko gimnazjum, symbolicznie patrząc w kierunku uczniów i zachęcając ich do refleksji nad historią oraz wspólnych rozmów o przyszłości.

Chemnitz, jako Europejska Stolica Kultury 2025, staje się przestrzenią do otwartej dyskusji o wartościach demokratycznych, różnorodności i historii. W ramach tego kontekstu, warsztat skupiono na wypracowaniu modelu edukacji młodzieży w wieku 16-18 lat z Chemnitz i Chocianowa, który miałby przybliżyć im podstawy demokracji oraz wartości z nią związane. Projekt zakłada coroczne spotkania młodych ludzi z obu krajów, aby nie tylko uczyć o przeszłości, ale przede wszystkim angażować ich w działania na rzecz demokracji. Organizatorzy pragną, by młodzież zyskała poczucie odpowiedzialności za swoją przyszłość i miała świadomość, że nawet drobne działania mogą przyczynić się do budowania bardziej spójnego społeczeństwa.

Warsztat zgromadził szerokie grono ekspertów i partnerów. Wśród uczestników znaleźli się przedstawiciele Urzędu Miasta Chemnitz, Politechniki Chemnitz, Politechniki Drezdeńskiej, Saksońskiej Centrali ds. Politologii, Instytutu Polskiego w Lipsku, rodzina Justina Sondera, dyrektor Zespołu Szkół w Chocianowie Piotr Machoń, Volkswagen Motor Polska Polkowice który reprezentowały Agnieszka Stefanko, Elżbieta Herman i Monika Stasyszyn.

Trzymajmy kciuki, aby pomysłodawcom wystarczyło sił do realizacji tej idei i aby znalazło się finansowanie tego szczytnego przedsięwzięcia. Demokracja jest żywym organizmem – im więcej w nią inwestujemy, tym silniejsza staje się nasza wspólna przyszłość.